تاریخ تهیه: آذر ماه 1398
تسریع در اجرای خصوصیسازی به عنوای یکی از الزامات اصلی و مهم اجرای سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری پیرامون اصل (44) قانون اساسی؛ و همچنین افزایش واگذاریها به بخش خصوصی واقعی در سالهای اخیر، به طور مستقیم یا غیرمستقیم منافع افراد و گروههایی را تحت تأثیر خود قرار داده و آنها را بر آن داشته تا به جای همراهی با این سیاست بزرگ و تلاش جهت رفع و کاهش مشکلات گذرا و حاشیههای غیرقابل انکار و طبیعی خصوصیسازی، سعی در بزرگنمایی این مشکلات و تبدیل آنها به آسیبهای غیرقابل کنترل نمایند و از این محمل کل فرآیند خصوصیسازی و دستاندرکاران آن را زیر سوال ببرند. حال آنکه خصوصیسازی به عنوان یک جراحی دردناک، الزام و ضرورت اقتصاد بیمار ایران است؛ و با کنترل عوارض و دردهای دوران نقاهت، انشاءا... شاهد بهبود شرایط اقتصادی کشور خواهیم بود. خصوصیسازی نتایج مثبت و برکات فراوانی را به همراه داشته است که در این راستا به اقدامات مثبت محقق شده پس از واگذاری در برخی از شرکتها از جمله «شرکت ایران ایرتور»، «شرکت پالایش نفت کرمانشاه»، «مجتمع آلومینیوم المهدی و طرح هرمزآل» و«شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان» که بعضاً واگذاری آنها با حواشی زیادی همراه بوده است؛ و همچنین بهبود عملکرد حاصل شده در «شرکت سیمان زابل» و «كشتارگاه صنعتی دام محمدآباد زابل»، که با وجود اینکه هر دو بنگاه در یکی از محرومترین مناطق اقتصادی کشور قرار دارند، خریدار بخش خصوصی قادر به انجام اقدامات مثبت و قابل تاملی در این بنگاهها شده است، به شرح گزارش ذیل اشاره مینماید:
شرکت ایران ایرتور به عنوان یکی از شرکتهای فعال در صنعت هواپیمائی، در سال 1394 و در چارچوب یک فرآیند کاملاً رقابتی به آقای مجید شکاری بیرق واگذار گردید. گردشکار واگذاری شرکت مذکور به همراه کلیه مستندات و سوابق مربوطه در قالب یک گزارش جامع در بخش اطلاعات تکمیلی موجود در همین سایت اطلاع رسانی به آدرس www.ipo.ir موجود است. بنابراین در زیر صرفاً به برخی از نتایج مثبت حاصل شده در شرکت ایران ایرتور ناشی از عملکرد خریدار، اشاره میشود:
1) شرکت ایران ایرتور در مقطع واگذاری (سال 1394) یک شرکت زیانده با ارزش بازدهی منفی بود که ارزش بدهیهای آن بیش از ارزش دارائیهای آن بود. با این وجود، در حال حاضر خریدار شرکت ایران ایرتور علاوه بر اینکه کلیه اقساط ناشی از خرید شرکت را به سازمان خصوصیسازی پرداخت نموده است، توانسته است نسبت به تسویه کلیه بدهیهای معوق این شرکت نیز اقدام نماید.
2) از حیث تعداد پرسنل و سرمایههای انسانی، شرکت ایران ایرتور در زمان واگذاری دارای 693 نفر پرسنل ثابت و قراردادی بوده است که از این تعداد، 50 نفر خلبان و 85 نفر مهماندار و 60 نفر کادر فنی و مهندسی و بقیه همکاران پشتیبانی و ستادی بودهاند. در حال حاضر شرکت با توجه به توسعه ناوگان خود و ایجاد زیرساختهای فنی و مهندسی، تعداد پرسنل خود را قریب به دو برابر افزایش داده است بطوریکه در حال حاضر شرکت دارای 1100 نفر پرسنل اعم از ثابت و قراردادی می باشد که از این تعداد 105 نفر خلبان و 250 نفر مهماندار و 100 نفر کادر فنی و مهندسی بوده و همچنین پیشبینی میشود تا پایان سال 1398 نیز 500 نفر نیروی متخصص به این آمار اضافه گردن و آمار اشتغال شرکت تا پایان سال جاری به بیش از 1600 نفر برسد. مهمتر آنکه از زمان واگذاری شرکت، کلیه حقوق و مزایای معوق پرسنل پرداخت گردیده است و همچنین حقوق و مزایای ماهانه پرسنل که خالص آن به 5.5 میلیارد تومان در ماه میرسد، یکم هرماه به حساب کارکنان واریز میگردد.
3) عملیاتی نگه داشتن کلیه هواپیماهای شرکت؛ شرکت هواپیمایی ایران ایرتور موفق گردیده است هر 9 فروند هواپیماهای خود را عملیاتی نماید. این موضوع از این حیث مهم می باشد که در حال حاضر و با توجه به تحریمهای شدید صنعت هوانوردی، هیچ شرکت هواپیمایی غیر از ایران ایرتور موفق به استفاده کامل از ظرفیت ناوگان خود نشده است و بنابر اذعان کارشناسان حوزه هوانوردی، ایران ایرتور از این حیث دوران طلایی خود را پشت سر میگذارد و تنها ایرلاینی است که کلیه هواپیماهایش سرخط و عملیاتی میباشد.
4) در زمان واگذاری شرکت ایران ایرتور، این شرکت دارای 5 فروند بوئینگ MD با ظرفیت هرکدام 155 صندلی و مجموع 775 صندلی قابل عرضه، (که البته برخی از هواپیماها زمینگیر بودهاند و عملیاتی نبودند و یا نیاز به اورهال اساسی و تعویض موتور و غیره داشتند) دارای ظرفیت حمل 4500 مسافر در روز بوده است. پس از واگذاری طی سال 1395 و 1396 شرکت کلیه توان خود را صرف عملیاتی نمودن و اورهال اساسی هواپیماهای فوق نموده است و از سال 1397 نیز برنامههای توسعه ناوگان مالکیت جدید شرکت به ثمر نشسته است و شرکت توانسته است با اضافه نمودن یک فروند ایرباس A320 و سه فروند ایرباس پهن پیکر A300-600 تا بدین روز، تعداد صندلی قابل عرضه را از 775 به 1800 صندلی یعنی بیش از 2.5 برابر برساند. ضمنا این شرکت در حال حاضر روزانه 12 هزار مسافر را حمل مینماید و رتبه اول حمل بیشترین مسافر در پروازهای داخلی را بین همه شرکتهای هواپیمایی کشور به خود اختصاص داده است. براساس برنامه استراتژیک توسعه ناوگان، تا پایان سال جاری 4 فروند هواپیمای پهن پیکر دیگر از نوع ایرباس A300-600 و A310 نیز به ناوگان شرکت اضافه خواهند شد و ظرفیت حمل مسافر روزانه شرکت به 20 هزار نفر خواهد رسید.
5) در مقطع واگذاری (سال 1394)، میزان بدهی قطعی شده شرکت ایران ایرتور به سازمان امور مالیاتی بابت مالیات، مبلغ 80 میلیارد ریال بود، در حالیکه خریدار قادر بوده است تا پایان سال 1397 تمام این بدهی را تسویه نماید. عملاً از سال 1394 تا پایان سال 1397، مبلغ 140 میلیارد ریال توسط شرکت ایران ایرتور مالیات پرداخت شده است و در حال حاضر یک ریال بدهی مالیاتی برای این شرکت وجود ندارد.
6) تقدیرنامههای اخذ شده و عناوین برتر کسب شده توسط شرکت ایران ایرتور، از زمان واگذاری تاکنون؛ به شرح زیر می باشد:
6-1- معرفی به عنوان "یکی از سه ایرلاین کم تاخیر ایران" طی ماه های متوالی در سال 1396 و در سال 1397 و همچنین در حال حاضر؛ ضمناً این شرکت در ماه های آذر و دی سال 1397 به عنوان کم تاخیرترین ایرلاین ایران بالاتر از همه ایرلاین های داخلی قرار گرفته است.
* سایت خبری تحلیلی عصر خبر در تاریخ 1398/11/21، در بخش صفحه اقتصاد با درج تیتر خبری "همه چیز درباره هواپیمای ایران ایرتور" نوشت: ایران ایرتور در سال 96 به عنوان کم تأخیرترین شرکت هواپیمایی ایران معرفی شد ... هر چند فرآیند خصوصی سازی در ایران باعث فراز و نشیب هایی در مسیر پیشرفت این ایرلاین شد اما در حال حاضر با ارائه خدمات مناسب و بلیط هواپیما لحظه آخری ارزان در صدر لیست انتخاب مسافران قرار گرفته است. تأخیر کم و مسیرهای پروازی متنوع نیز از دیگر مزیت های ایران ایرتور است.
6-2- دریافت تقدیرنامه از سازمان هواپیمایی کشوری و دفتر معاونت استاندارد و ایمنی سازمان هواپیمایی کشوری بخاطر ممیزی بدون یافته این شرکت در پروازهای بین المللی توسط سافا (گروه بین المللی ممیزی ایمنی پروازهای خارجی). ضمناً این موضوع که یک شرکت هواپیمایی ایرانی در سه ممیزی بین المللی موسوم به سافا چک (SAFA RAMP INSPECTION)، بدون یافته ارزیابی شده، در نوع خود بی نظیر بوده و منجر به تقدیر سازمان هواپیمایی کشوری از این شرکت شده است.
6-3- عضویت در انجمن بین المللی هوانوردی موسوم به یاتا (IATA) و دریافت گواهینامه IOSA پس از انجام بازرسی های متعدد توسط تیم ممیزی کیفیت و ایمنی اروپا. این شرکت در سال 1395 موفق گردید به عنوان چهارمین ایرلاین ایرانی و پس از پشت سرگذاشتن موفقیت آمیز ممیزی بین المللی یاتا با عنوان IOSA، گواهینامه بین المللی IOSA دریافت نموده و عضو انجمن بین المللی یاتا گردد. اهمیت موضوع از این ناحیه می باشد که عضویت در یاتا و دریافت گواهینامه IOSA، منوط به رعایت استانداردهای کیفی و ایمنی شرکتهای هواپیمایی اروپایی می باشد بطوریکه شرکتی که عضو یاتا باشد و گواهینامه IOSA دریافت نماید باید خدمات خود و فرآیندهای کلیه واحدهای عملیاتی و غیرعملیاتی خود را منطبق با استانداردها، ایمنی و کیفیت یک شرکت هواپیمایی اروپایی نماید.
حفظ این گواهینامه باتوجه به اعمال تحریمهای ظالمانه آمریکا علیه صنعت هوانوردی کشور بسیار مشکل بوده اما شركت قادر شده است ممیزی دوم و اخیر IOSA را نیز با موفقیت پشت سر گذاشته و گواهینامه IOSA را حفظ نماید.
6-4- دریافت مجوز ATO از سازمان هواپیمایی کشوری؛ این شرکت در سال 1396 موفق گردید مجوز راه اندازی مرکز آموزشهای تخصصی هوانوردی موسوم به ATO را از هواپیمایی کشوری و پس از گذراندن ممیزیهای متعدد اخذ نماید. در حال حاضر این مرکز جزو مهمترین مراکز تربیت نیروهای متخصص هوانوردی اعم از خلبان و مهندسین فنی و غیره در کشور بوده و فارغالتحصیلان این مرکز علاوه بر جذب در شرکت ایران ایرتور، درسایر شرکتهای هواپیمایی نیز جذب شده و نقشآفرینی مینمایند.
6-5- انتخاب دو تن از معاونین شرکت ایران ایرتور به عنوان نخبگان صنعت هوانوردی کشور توسط سازمان هواپیمایی کشوری در سال جاری (1398) و اعطای لوح تقدیر به آنان توسط معاون محترم وزیر راه و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری به خاطر نقش آفرینی پررنگ آنها در توسعه صنعت هوانوردی کشور.
6-6- دریافت تقدیرنامه از شركت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران (اداره كل فرودگاههای استان آذربایجان شرقی) به دلیل پرداخت به موقع صورتحسابهای صادره تا تاریخ 1398/08/27 و همكاری صمیمانه شركت ایران ایرتور با اداره كل فرودگاههای استان آذربایجان شرقی و همچنین در خصوص افزایش پروازهای فرودگاه بینالمللی شهید مدنی تبریز.
7) سایر اقدامات قابل توجه انجام یافته در شركت ایران ایرتور از زمان واگذاری تاکنون:
7-1- عملیاتی نمودن و اورهال اساسی کلیه هواپیماهای زمینگیر و غیر زمینگیر این شرکت در زمان واگذاری
7-2- کسب رتبه یک از حیث ضریب اشغال صندلی (LOAD FACTOR) در بین کلیه ایرلاینهای داخلی کشور
7-3- توسعه شعب و دفاتر شرکت و راهاندازی دفتر فروش شرکت با اشتغال 200 نفر.
7-4- توسعه ایستگاههای پروازی و عملیاتی و نوسازی ایستگاههای پروازی؛ از 12 ایستگاه به 20 ایستگاه، توسعه شعب فروش و نمایندگیها به 2200 آژانس.
8) تسویه بدهیهای شرکت ایران ایرتور از زمان واگذاری تاکنون، به شرح جدول زیر:
ردیف |
عنوان بدهی |
مبلغ بدهی به ریال (در مقطع واگذاری) |
شرح بدهی |
آخرین وضعیت در 1398/08/15 |
1 |
شرکت پخش و پالایش |
520 میلیارد ریال |
بابت سوخت مصرفی سالهای 89 الی 94 که پرداخت نشده بود |
علاوه بر پرداخت هزینه سوخت مصرفی جاری، ماهانه ده میلیارد ریال نیز از بدهی قبلی پرداخت میگردد. در حال حاضر 220 میلیارد ریال پرداخت شده و 300 میلیارد ریال باقی مانده است. |
2 |
موسسه مالی و اعتباری كوثر |
540 میلیارد ریال |
وام 200 میلیارد ریالی (دریافت شده در زمان قبل از واگذاری)، كه با احتساب جرائم و سود مركب به 540 میلیارد ریال رسیده است. |
مقرر است به صورت یك وام جدید با نرخ بهره 18 درصد، طی دو سال تسویه گردد. (20 درصد از مبلغ وام به عنوان پیش پرداخت به حساب موسسه مذكور واریز شده است.) |
3 |
شرکت فرودگاهها |
240 میلیارد ریال |
بابت پروازهای انجام شده در سالهای 89 الی 94 که پرداخت نشده بود |
تسویه شده است |
4 |
سنوات پرسنل |
200 میلیارد ریال |
بابت عدم پرداخت سنوات پرسنل و عدم ذخیرهگیری در دفاتر مالی |
بطور کامل تسویه شده است |
5 |
شرکت سرمایهگذاری چابهار |
80 میلیارد ریال |
بابت خرید هواپیماهای MD درسال 92 که پرداخت نشده بود |
در سال 1396 تسویه شد |
6 |
تامین اجتماعی |
80 میلیارد ریال |
بابت حق بیمه کارکنان شرکت |
تسویه شده است |
7 |
بیمه ناوگان |
60 میلیارد ریال |
بابت بیمههای سالهای 89 الی 94 |
تسویه شده است |
8 |
تکا |
50 میلیارد ریال |
بابت کترینگ دریافت شده در سال 92 الی 94 |
تسویه شده است |
9 |
مراکز تعمیراتی |
20 میلیارد ریال |
بابت تعمیرات برونسپاری شده پرداخت نشده در سال 90 الی 93 |
تسویه شده است |
10 |
سایر بدهیها |
80 میلیارد ریال |
بدهیهای معوق |
تسویه شده است |
80 % سهام شرکت پالایش نفت کرمانشاه در سال 1395 به شركت پالایش پخش تجارت گستر بیستون واگذار گردید. گزارش تفصیلی مربوط به فرآیند، گردشکار و مستندات و سوابق مربوط به این واگذاری در بخش اطلاعات تکمیلی موجود در همین سایت اطلاع رسانی به آدرس www.ipo.ir قابل مشاهده است. بنابراین در بخش زیر صرفاً به برخی از نتایج مثبت این واگذاری، که از اظهارات و مکاتبات خریدار مستفاد شده است اشاره مینماید:
1) قبل از خصوصی شدن، این پالایشگاه سالانه 70 میلیارد تومان فرآورده ویژه به فروش میرساند، حال آنکه پس از خصوصیسازی این رقم به یک هزار و 300 میلیارد تومان افزایش یافته است.
2) پس از واگذاری چهار طرح توسعهای شامل: «تولید هکزان بدون بنزن»، «افزایش ظرفیت تولید محصولات»، «واحد تقطیر در خلاء» و «واحدهای کیفیسازی» با سرمایهگذاری 320 میلیون دلار در شرکت پالایش نفت کرمانشاه در دست مطالعه و اجرا قرار گرفته است. با راهاندازی این واحدها حداکثر تا 3 سال آینده، برای حدود 100 نفر به طور مستقیم شغل ایجاد میشود. علاوه بر این افزایش ظرفیت تولید پالایشگاه از 25 هزار شبکه در روز به 40 هزار بشکه در روز، در دستور کار قرار دارد.
3) ساخت کاتالیستهای تزریقی لجن های نفتی برای اولین بار در شرکت پالایش نفت کرمانشاه انجام شده است. با ساخت انواع کاتالیستهای تزریقی مذکور، این مجموعه به عنوان تنها تولیدکننده این محصول در جهان شناخته شده و معضل زیست محیطی در این شرکت برطرف گردیده است. میزان لجن باقی مانده از فرآوردههای نفتی در این پالایشگاه سالانه 500 بشکه میباشد که از طریق کاتالیستهای تزریقی این لجن تبدیل به مازوت و نفت کوره میشود.
4) از زمان واگذاری شرکت پالایش نفت کرمانشاه، این شرکت براساس یک برنامه منسجم و مدون فعالیت میکند و اکنون پالایشگاه از یک واحد زیانده به مجموعهای موفق و سودده تبدیل شده است.
5) اقدامات مدیریت بخش خصوصی در مبحث نیروی انسانی:
الف. از تاریخ 1395/10/20 تا كنون تعداد 68 نفر نیروی انسانی جذب و در واحدهای مختلف مشغول كار شدهاند.
ب. حدود 400 نفر از پرسنل این شرکت که هیچگونه قرارداد مستقیمی با پالایشگاه نداشته و در واقع نیروهای پیمانکاری قلمداد میشدند به صورت مستقیم با خود شرکت قرارداد بستند و در واقع از نیروی پیمانکاری به پرسنل قراردادی مستقیم تبدیل وضعیت شدند.
ج. قرار گرفتن پرسنل قراردادی تحت پوشش بیمه تکمیلی.
د. پرداخت به موقع و حتی زودتر از موعد حقوق، مزایا و پاداشهای پرسنل.
هـ. اعطای كمك هزینه معیشتی (بین 10 الی 30 درصد) به پرسنلی كه حقوق زیر سه میلیون تومان دریافت میكنند.
و. تأمین و پرداخت بستهها و مساعدتهای مناسبتی اعم از بسته لبنیاتی ماهیانه، بسته نوروزی، عیدی و كارت هدیه اعیاد مذهبی و كمك هزینه تحصیلی فرزندان.
6) بهبود عملكرد مالی شركت به شرح زیر:
- جمع بدهیهای مالیاتی شركت (شامل اصل و جرائم مالیاتی) در زمان قبل از واگذاری که معادل 3،555 میلیارد ریال بود و موجب ابطال كارت بازرگانی شركت شده بود، تا پایان سال 1396 بطور کامل تسویه شد.
- كلیه پروندههای مالیاتی مربوط به بخشهای مختلف حقوق، مالیات تكلیفی و مالیات عملكرد كه از سال 1392 بلاتكلیف بودند، تا پایان سال 1396 تسویه حساب گردیدند.
- كلیه پروندههای مالیاتی مربوط به ارزش افزوده مربوط به سالهای 1387 تا سال 1390 تسویه شده و پرونده های مالیاتی مربوط به بعد از سال 1390 تاكنون، تعیین تكلیف شده و در حال تسویه شدن است.
- در سال 97 هر سه ماه یکبار شرکت پالایشگاه نفت کرمانشاه 30 میلیارد تومان در قالب مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کرده است.
- بدهیهای مربوط به سود سهام عدالت كه از سال 1392 پرداخت نگردیده بود تسویه و پرداخت گردید.
- كلیه بدهیهای سنواتی به شركتهای زیرمجموعه وزارت نفت به مبلغ بیش از 4،400 میلیارد ریال (شامل سه هزار میلیارد ریال به پالایشگاه آبادان، یك هزار میلیارد به شركت ملی پخش فرآوردههای نفتی، 200 میلیارد ریال به پالایشگاه اراك، 168 میلیارد ریال به شركت خطوط و لوله مخابرات نفت ایران و 50 میلیارد ریال به سایر شركتها) پرداخت و تسویه گردیده است.
- افزایش فروش محصولات شرکت پالایش نفت کرمانشاه پس از واگذاری 1،730 درصد.
- میزان فروش محصولات پالایش نفت کرمانشاه در مقطع واگذاری یعنی سال 95 حدود 71 میلیارد تومان بود که در سال 97 این رقم به یک هزار و 300 میلیارد تومان رسیده است. ضمناً در مجموع با اقدامات موثری که در راستای بهبود وضعیت شرکت انجام شده از ابتدای سال 96 و بعد از واگذاری سهام شرکت به بخش خصوصی انجام شده است؛ اکثر شاخصهای مالی شرکت پالایش نفت کرمانشاه روند رو به رشدی را در پیش گرفته و این امر منجر به اصلاح ساختار مالی شرکت و اجرای تعهدات در مقابل تمام ذینفعان شرکت شده است.
- حاشیه سود یعنی نسبت سود خالص به کل فروش، از دیگر شاخصهای عملکردی در حوزه مالی است. این شاخص برای شرکت پالایش نفت کرمانشاه از 3.6 درصد در سال 95 به 8.3 درصد درسال 1397 افزایش یافته است که این امر بیانگر سودآوری شرکت و اصلاح ساختار مالی و بهبود وضعیت مالی شرکت میباشد.
7) فنی – عملیاتی:
- مطالعه و بازنگری طرحهای تهیه شده به منظور افزایش ظرفیت تولید و كیفیسازی فرآوردههای تولیدی و كاهش نفت كوره از طریق جذب سرمایهگذاران خارجی و مشاورههای داخلی.
- تولید انواع فرآوردههای ویژه مانند حلال 410، 160 mc و هیدروكربن mc160، برش كربن سنگین حاصل از نفت 503، حلال 503 و نفتای سبك.
- افزایش قابل توجه تولید فرآوردههای حلال 402، نرمال هگزان، حلال پنتان، گاز مایع بوتان و رافینیت.
- توسعه بازار فروش فرآوردههای ویژه بر مبنای تولید فرآوردههای بعد از واگذاری جهت تأمین نقدینگی.
- ساخت انواع كاتالیست تزریقی لجنهای نفتی برای اولین بار در دنیا جهت افزایش سود و حفظ محیط زیست و همچنین ایجاد درآمد از طریق تبدیل فرآوردههای مضر و فروش آن.
لذا با تجهیز پالایشگاه به امکانات و تجهیزات روز، نه تنها در حال حاضر این پالایشگاه جزء صنایع آلاینده نیست بلکه در زمره صنایع سبز قرار گرفته است.
- انعقاد قرارداد پروه تولید هگزان بدون بنزن با سرمایهگذاری یكصد میلیارد تومان.
- اجرای طرح كاهش بنزن در بنزین تولیدی در راستای افزایش عدد اكتان و كاهش مصرف MTBE.
- راهاندازی واحد پولیشر یكی از واحدهای تصفیه كاندنس برگشتی.
- انعقاد قرارداد طرح افزایش ظرفیت تولیدی پالایشگاه تا 40 هزار بشكه در روز با پژوهشگاه صنعت نفت و ارتقای كیفیت محصولات تولیدی این شركت به یورو 5.
- اخذ پروانه بهرهبرداری برای كلیه فرآوردههای تولیدی شركت برای اولین بار از زمان احداث پالایشگاه.
- احداث محل بارگیری فرآوردههای ویژه.
لازم به ذكر است شرکت پالایش نفت کرمانشاه با استفاده مطلوب و بهینه از كلیه امكانات و با مدیریت صحیح و كارآمد توانست از شركتی كه در سال 1394 (در مقطع واگذاری) مشمول ماده 141 قانون تجارت (یعنی انحلال) شده بود، از وضعیت انحلال خارج گردیده و كلیه مبالغ بدهیهای خود به شركت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی ایران را تعیین تكلیف نماید.
73.36 درصد از سهام شرکت آلومینیوم المهدی به همراه 100 درصد طرح هرمزآل در اسفندماه سال ۱۳۹۳ با برگزاری مزایده از طرف سازمان خصوصیسازی عرضه شد. نتیجه این عرضه واگذاری مجتمع آلومینیوم المهدی و طرح هرمزآل شرکت فروآلیاژ گنو بود؛ که متعاقبا در سال 1398 به شرکت مپنا منتقل گردید. گزارش تفصیلی مربوط به فرآیند واگذاری شرکت مذکور به همراه کلیه مستندات و سوابق مربوطه در بخش اطلاعات تکمیلی موجود در همین سایت اطلاع رسانی به آدرس www.ipo.ir موجود است. اهم دستاوردهای شركت مذكور در دوره پس از واگذاری به شرح زیر میباشد:
1) ارزیابی عملكرد شركت آلومینیوم المهدی كه در سال 1397 انجام گردید نشاندهنده افزایش سودآوری شركت در سال 1396 است؛ كه عمدتاً ناشی از افزایش فروش و صادرات آن میباشد. بررسی صورتهای مالی مجتمع آلومینیوم المهدی (عج) در سالهای قبل و پس از واگذاری در شاخص سودآوری و به تبع آن بازدهی دارایی که از نسبت سود (زیان) خالص به کل داراییها استخراج میشود، نشان میدهد که در سالهای قبل از واگذاری به علت افزایش مستمر هزینه مواد مصرفی و بالا رفتن بهای تمام شده کالای فروش رفته، شرکت شاهد کاهش سودآوری بوده است. برای مثال در سالهای 92-1391 به علت افزایش 70 درصدی هزینه مواد اولیه مصرفی، سود خالص شركت 75 درصد کاهش یافته است. این روند در سالهای بعد از واگذاری بهبود یافته است، چنانكه در سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 1396 با افزایش میزان فروش، شرکت به بالاترین رقم سود خالص خود در شش سال اخیر رسیده است. با تغییر مالكیت و رفع تنشهای موجود، انتظار میرود تولید و سودآوری شركت در آینده نزدیك به بالاترین سطح خود طی سالهای اخیر افزایش یابد.
2) کلیه شاخصهای بهرهوری شرکت طی سالهای پس از واگذاری روند صعودی داشته است. شاخص بهرهوری کل شرکت در سالهای منتهی به واگذاری نزولی بوده و در سال 1394 به علت افزایش زیان انباشته شرکت، بهرهوری منفی شده است اما در سالهای پس از واگذاری (1395 و 1396) این شاخص رو به رشد بوده است.
3) در سالهای پس از واگذاری تعداد نیروی كار موجود در شركت 39% افزایش یافته است. بهرهوری نیروی کار که از سال 1391 تا 1394 (سالهای قبل از واگذاری) روند نزولی داشته و در سال 1394 منفی بوده است، نیز طی سالهای 1395 و 1396 روند افزایشی یافته است. در مقایسه با روند بهرهوری نیروی کار بخش صنعت کشور که طی سالهای مذکور روندی نزولی را طی کرده است، میتوان گفت وضعیت شرکت در این شاخص از متوسط بخش صنعت بهتر بوده است.
4) از آنجاییكه هزینه برق به عنوان یکی از عمدهترین اقلام هزینهای كارخانجات تولید شمش آلومینیوم به شمار میرود، اقدامات زیر در جهت ارتقای توان استفاده از برق در شركت آلومینیوم المهدی در دوره پس از واگذاری انجام شده است:
1-4- خرید نیروگاه برق با ظرفیت 1000 مگاوات به نام نیروگاه تجارت فارس كه برق تولیدی آن به مصرف مجتمع المهدی و طرح هرمزآل رسیده و علاوه بر آن، برق مازاد به شبكه توزیع برق كشور نیز تحویل شده است.
4-2- مطالعه و مكانیابی لازم جهت راهاندازی و ساخت یك نیروگاه 3000 مگاواتی با مشاركت بانك تجارت و تكنولوژی نسل H انجام گرفته است.
5) برخی از اقدامات انجامیافته در مجتمع آلومینیوم المهدی جهت افزایش ظرفیت تولید به شرح زیر است:
1-5- قبل از واگذاری، براساس گزارشات كارشناسی، تعداد 112 دیگ از خط یك مجتمع المهدی و خط دو طرح هرمزآل به دلیل فقدان نسوز و كاتد و حدود 80 دیگ دیگر نیز به دلیل قطع برق و آسیب وارده از مدار خارج شده بود كه پس از تحویل واحدها به خریدار، پس از 50 روز به مدار بازگشتند.
2-5- برخی از مراحل تولید در مجتمع المهدی و طرح هرمزآل، توسط پیمانكاران خارج از این دو واحد انجام میپذیرفت كه با سرمایهگذاری ارزی و ریالی خریدار در تأمین ماشینآلات جدید و استخدام افراد جدید برای خطوط تولید، زمینه برای اضافه شدن نیروی كار جدید به شرکت فراهم گردید.
3-5- شركت آلومینیوم المهدی قبل از واگذاری، صرفاً تولیدكننده شمشهای خام آلومینیوم بوده و ادامه این روند میتوانست در سالهای آتی منجر به زیاندهی شود. لذا با سرمایهگذاری 15 میلیون یورویی به منظور ایجاد خط تولید شمش بیلت در ماههای ابتدایی پس از واگذاری، تأمین زیرساخت لازم برای افزایش ظرفیت تولید و ارزش افزوده آن انجام شده است.
4-5- پس از واگذاری، قراردادهایی با شركتهای مهم اماراتی و چینی منعقد شده است كه موجب ارتقاء دیگهای موجود در خط یك مجتمع المهدی از تكنولوژی 175 كیلوآمپر به 250 و بالتبع افزایش ظرفیت اسمی واحدها گردیده است.
در فروردین ماه سال 1386، میزان 49 درصد از سهام شركت سیمان زابل از طریق سازمان خصوصیسازی به آقای مهندس محمدرضا احسانفر واگذار گردید. خریدار این شركت، پس از انجام واگذاری، تلاشهای بسیاری در راستای توسعه این شركت و محرومیتزدایی از منطقه از طریق ایجاد اشتغال، بهرهگیری از ظرفیتهای انسانی، طبیعی و معدنی استان، تولید و تأمین سیمان مورد نیاز منطقه و ایجاد بستر برای صادرات سیمان به كشورهای شرق و جنوب ایران صورت داد كه به مواردی از آنها به شرح زیر اشاره میگردد:
1) با عملكرد فروش معادل 1،300 میلیارد ریال و سود صادراتی معادل 297 میلیارد ریال در سال 1395، این شركت به مدت پنج سال به طور متوالی (سالهای 1390 لغایت 1395) بعنوان یكی از بزرگترین صادركنندگان سیمان به افغانستان و پاكستان مطرح شد، به طوریكه حجم صادرات یادشده از میزان 700 هزار تن در سال نیز عبور كرده است.
2) این كارخانه در راستای رفع محرومیت از استان سیستان و بلوچستان، توانست تا سال 1397، علاوه بر تولید محصول با كیفیت بالای صادراتی، در این استان محروم زمینه اشتغال 1،200 نفر به طور مستقیم و افزون بر 4،000 نفر به صورت غیرمستقیم را فراهم نماید و در ادامه رسالت خود، بیش از آنكه بر ایجاد اشتغال جدید تمركز داشته باشد، بر حفظ اشتغال ایجاد شده متمركز شده است.
3) به دلیل تحریمهای اقتصادی، سیمان ایرانی برای استفاده در پروژههای عمرانی در كشور افغانستان كمتر مورد استفاده قرار میگرفت. لذا شركت سیمان زابل به عنوان بزرگترین سرمایهگذار خارجی در ایالت نیمروز افغانستان در سال 1396، توانست با راهاندازی واحد بستهبندی سیمان در زرنج آن كشور اشتغال حدود 200 نفری ایجاد نموده و سیمان تولیدی خود را از طریق بستهبندی و عرضه به عنوان كالای تولیدی افغانستان، به فروش برساند.
4) در دی ماه سال 1396، شركت سیمان زابل در سومین دوره جایزه مدیریت انرژی ایران با محورهای حوزههای فرآیندهای انرژیبر و پروژههای كاهش مصرف انرژی، توانست تندیس نقرهای دوره یاد شده را كسب نماید. چندی بعد در پنجمین همایش جایزه بهرهوری معادن و صنایع معدنی ایران كه در اسفند 1396 برگزار گردید، این شركت با كاهش هزینهها و بهبود شاخصهای بهرهوری، از سوی سازمان توسعه و نوسازی صنایع و معادن كشور، مورد تقدیر و قدردانی قرار گرفت.
5) به همت پرسنل شركت سیمان زابل، در سال 1397 برای اولین بار در ایران، شركت صنایع سیمان زابل موفق به كسب گواهینامه سیستم مدیریت سلامت شغلی و ایمنی در قالب استاندارد ایزو ISO 45001:2018 و سیستم مدیریت انرژی در قالب استاندارد ISO 50001:2018 گردید. لازم به ذكر است برای دستیابی به ISO 45001، شرایطی اعم از "ایجاد و استقرار سیستم مدیریت ایمنی بهداشت شغلی بینالمللی به منظور كاهش یا به حداقل رساندن خطرات كاركنان و سایر ذینفعان"، "حفظ و بهبود مداوم عملكرد ایمنی و بهداشت شغلی" و "نگهداشتن تمام عملیات در مسیر سیاستهای ایمنی و بهداشت شغلی" در آن شركت برقرار گردیده است.
6) در سال 1397 شركت سیمان زابل موفق شد در حوزه سیمان كشور به عنوان همكار برتر در پروژههای صرفهجویی انرژی UNIDO (سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل) انتخاب شده و لوح تقدیر و تندیس پروژه مذكور را دریافت نماید. هدف از پروژه یاد شده پیشبرد و ارتقای بهرهوری انرژی در پنج صنعت كلیدی كشور (شامل سیمان) با توسعه یك چارچوب ملی برای استانداردهای سیستم مدیریت انرژی، كمك به ظرفیتسازی از طریق آموزش، مطالعات محكزنی انرژی و شناساندن تكنولوژیهای برتر به صنایع بوده است.
7) شركت صنایع سیمان زابل، در سال 1395 در میان 500 شركت برتر ایران با 55 رتبه ارتقا در ردیف 294 كشور قرار گرفت و رتبه نخست را در شاخص فروش در بین شركتهای تولید سیمان و مصالح ساختمانی كشور به دست آورد. همچنین، این شركت در ارزیابی انجام شده توسط گروه كارشناسان ایران، و در همایش برگزار شده توسط سازمان خصوصیسازی در سال 1396، رتبه نخست را در شاخص حفظ و ارتقا اشتغالزایی دریافت نموده و مورد تقدیر قرار گرفت.
عملکرد شرکت سیمان زابل برای سه سال قبل و همه سالهای پس از واگذاری
منبع: نتایج ارزیابی عملکرد قبل و پس از واگذاری شرکتهای دولتی واگذار شده به بخش غیردولتی صورت گرفته توسط گروه كارشناسان ایران در سال 1396
8) تعداد شاغلان این شركت از 18 نفر در سال 1383، به 39 نفر در سال 1386 (سال برنامه واگذاری) و متعاقباً به 359 نفر در سال 1389 (دوران پس از واگذاری) افزایش یافته است. مطابق نتایج حاصل از «ارزیابی عملکرد قبل و پس از واگذاری شرکتهای دولتی واگذار شده به بخش غیردولتی» صورت گرفته توسط شركت "گروه كارشناسان ایران" در سال 1396، این افزایش تعداد کارکنان شرکت با افزایش شاخص بهرهوری نیروی کار نیز توام بوده است. همچنین کلیه شاخصهای معیار بهرهوری شامل بهرهوری انرژی، بهرهوری مواد اولیه، بهرهوری نیروی کار و بهرهوری هزینه سرمایه و در نهایت بهرهوری کل(کارایی فرایند) در دوران پس از واگذاری روندی افزایشی داشتهاند.
9) شركت سیمان زابل، به رغم حضور در مناطق كم برخوردار تا پایان سال 1395، 210 میلیارد ریال به سازمان تأمین اجتماعی بابت حق بیمه پرسنل و پیمانكاران پرداخت كرده و با وجود معافیت مالیاتی، حدود 110 میلیارد ریال مالیات تكلیفی و عملكردی پرداخت نموده است. این شركت، امروز به یك هلدینگ در صنعت استان سیستان و بلوچستان تبدیل شده و در مسیر توسعه گامهای ارزشمندی در آن استان برداشته شده است. یكی از افتخارات این شركت آنست كه تجربه موفقی از سرمایهگذاری صددرصدی بخش خصوصی با هشت هزار نفر از مردم بومی استان در توسعه شركتها بوده است، و در طی 8 سال فعالیت خود علاوه بر بازگشت سرمایه 185 درصدی برای سهامداران بومی، برگشت 125 درصدی منابع بانكی را نیز همراه با ارتقاء نرخ اشتغال موجب شده است.
10) این شركت، در ادامه فعالیتهای خود با تأسیس كارخانه تولید كیسههای پلی پروپیلن، موفق شده است از خروج ارز قابل توجهی معادل حدود 150 میلیارد ریال به صورت سالانه جلوگیری كند. با احداث این كارخانه، علاوه بر ایجاد اشتغال مستقیم برای بالغ بر 165 نفر نیروی جویای كار در سیستان و بلوچستان، برترین تكنولوژیهای اروپا را مورد استفاده قرار داده است.
كشتارگاه صنعتی دام محمدآباد زابل ازجمله اموال و داراییهای شركت پشتیبانی امور دام كشور، در دی ماه سال 1394 به آقای امیرحمزه سیدالحسینی به طور كامل واگذار گردیده است. این بنگاه كه پس از واگذاری، روند توسعه فعالیت خود را با سرعت بالایی آغاز نمود، با كشتار روزانه 200 رأس دام سنگین، 500 رأس دام سبك و 25 قطعه شترمرغ در حال بهرهبرداری است.
خریدار شركت، پس از تحویل گرفتن آن، اقدامات اثرگذار فراوانی در اعتلای توسعه استان سیستان و بلوچستان انجام داده است. كه اهم اقدامات شاخص انجام شده به شرح زیر میباشد:
همچنین این شركت به افتخاراتی به شرح زیر در سال 1396 دست یافته است:
در سال 1389، نیروگاه سیكل تركیبی خوی زیرمجموعه شركت مادرتخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) از طریق سازمان خصوصیسازی به كنسرسیومی از خریداران شامل: شركت انرژی گستر جم با 50.4 درصد سهام، شركت تولیدی آرین ماهتاب گستر با 13.6 درصد سهام و شركت گسترش انرژی پاسارگاد با 36 درصد سهام واگذار گردید. مأموریت ابتدایی این نیروگاه، كمك به شبكه برق استان آذربایجان غربی و جبران كمبود تولید برق در منطقه، توسعه امكان صدور برق به كشورهای همجوار و رفع افت ولتاژ در شمالغرب كشور میباشد. اهم اقدامات انجام شده در شركت مذكور در زمان پس از واگذاری به شرح زیر میباشد:
1- ارتقای عملكرد نیروگاه به میزان قابل توجه، بدون تعدیل نیروی انسانی و بلكه جذب نیروهای تحصیلكرده و آموزش عمومی و تخصصی آنها (به مدت 26،493 نفر ساعت)
2- طراحی و اجرای پروژههای فنی و عمرانی در راستای نگهداری و بهرهبرداری از واحدهای نیروگاهی مطابق با استانداردهای بینالمللی، و كاهش خروج اضطراری، كه برخی از آنها به شرح زیر مورد اشاره میگیرد:
3- دریافت پروانه احداث نیروگاه خورشیدی به ظرفیت 10 مگاوات.
4- كسب رتبههای برتر حوزه برق كشور در سالهای متفاوت.
5- دومین نیروگاه پذیرفته شده در بورس انرژی و اولین نیروگاه معامله شده در بورس انرژی.
6- نیروگاه سیكل تركیبی خوی، به عنوان یكی از نیروگاههای واگذار شده به بخش غیردولتی، در سال 1397 توسط شركت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی مورد ارزیابی قرار گرفت كه نتایج آن در جدول ذیل ارائه شده است.
شاخصهای نهایی مورد ارزیابی نیروگاه سیكل تركیبی خوی |
توضیح |
میانگین سه سال قبل از واگذاری |
میانگین سه سال بعد از واگذاری |
درصد افزایش /كاهش |
ضریب آمادگی تولید |
ضریبآمادگی عبارتست از نسبت "مدت زمان معادلی که یک نیروگاه آماده تولید کامل است" به "مدت زمانی که مطابق برنامه مرکز کنترل شبکه بایستی آماده تولیدکامل باشد". |
25.8 |
28.1 |
8.9+ % |
راندمان حرارتی نیروگاه |
راندمان حرارتی عبارتست از درصدی از انرژی حرارتی تولید شده توسط سوخت مصرفی که تبدیل به انرژی الکتریکی شده و تابع نوع و تکنولوژی ساخت نیروگاه است. |
22.8 |
26.7 |
17.1+ % |
ارزیابی كل نیروگاه |
در ارزیابی كلی، علاوه بر شاخصهای فوق شاخصهای مصرف آب نیروگاه به ازای هر کیلو وات ساعت تولید انرژی، ضریب تکرار (وفور) حادثه و همچنین تجهیز نیروگاه به سامانه پایش آلایندههای زیست محیطی مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. |
58.02 |
84.89 |
46.3+ % |
همانگونه كه مشاهده میشود، میانگین شاخص "ضریب آمادگی تولید" در سه سال پس از واگذاری از رشدی معادل 9 درصد نسبت به میانگین سه سال قبل از واگذاری برخوردار بوده است. همچنین در دورههای زمانی یاد شده، شاخص راندمان حرارتی نیروگاه از رشدی معادل 17 درصد و شاخص ارزیابی كل نیروگاه از رشدی بالغ بر 46 درصد برخوردار بوده كه نشان میدهد شرایط كلی این نیروگاه در زمان پس از واگذاری، به میزان قابل توجهی ارتقاء یافته است.
ط) نیروگاه ارومیه
نیروگاه ارومیه زیرمجموعه شرکت مادرتخصصی مدیریت تولید، انتقال وتوزیع نیروی برق ایران (توانیر) در سال 1390 از طریق سازمان خصوصی سازی به شرکت تدبیرسازان سرآمد واگذار شده است. پس از انتقال نیروگاه به بخش خصوصی در جهت ارتقا راندمان نیروگاه و صرفه جویی در مصرف سوخت برنامه تبدیل نیروگاه گازی به مجموعه سیکل ترکیبی در دستور کار شرکت تدبیرسازان سرآمد قرار گرفت. در سال 1396 شرکت تدبیرسازان سرآمد با همکاری بانک صنعت و معدن و صندوق توسعه ملی موفق شد اعتبار اسنادی پروژه (LC) جهت تبدیل نیروگاه گازی به نیروگاه سیکل ترکیبی را فعال نماید؛ که با تکمیل سه واحد بخش بخار ظرفیت اسمی نیروگاه از 964 مگاوات به 1444 مگاوات افزایش خواهد یافت. اهم اقدامات انجام شده در شركت مذكور در زمان پس از واگذاری به شرح زیر میباشد:
1) اقدامات اساسی انجام شده بعد از واگذاری به بخش خصوصی:
2) اقدامات خریدار به تفکیک سال:
سال |
شرح اقدامات انجام شده |
1392 |
|
1393 |
|
1394 |
|
1395 |
|
1396 |
|
1397 |
|
3) طرح احداث بخش بخار نیروگاه:
مزایای احداث سه واحد بخار نیروگاه سیکل ترکیبی ارومیه به شرح زیر می باشد:
4) نیروگاه اروميه، به عنوان یكی از نیروگاههای واگذار شده به بخش غیردولتی، در سال 1397 توسط شركت مادرتخصصی تولید نیروی برق حرارتی مورد ارزیابی قرار گرفت كه نتایج آن در جدول ذیل ارائه شده است.
شاخص |
شرح شاخص |
میانگین امتیاز سه سال قبل از واگذاری |
میانگین امتیاز سه سال بعد از واگذاری |
درصد افزایش / کاهش |
مدت زمان معادلی که یک نیروگاه آماده تولید کامل بوده نسبت به مدت زمانی که مطابق برنامه مرکز کنترل شبکه بایستی آماده تولیدکامل میبوده است. |
9.20 |
29.30 |
218.37% |
|
ارزیابی کل نیروگاه |
در ارزیابی كلی، علاوه بر شاخص فوق شاخصهای راندمان حرارتی، مصرف آب نیروگاه به ازای هر کیلو وات ساعت تولید انرژی، ضریب تکرار (وفور) حادثه و همچنین تجهیز نیروگاه به سامانه پایش آلاینده های زیست محیطی مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. |
55.32 |
76.88 |
38.97% |
همانگونه كه مشاهده میشود، میانگین شاخص "ضریب آمادگی تولید" در سه سال پس از واگذاری از رشد قابل توجهی نسبت به میانگین سه سال قبل از واگذاری برخوردار بوده است. همچنین در دورههای زمانی یاد شده، شاخص ارزیابی كل نیروگاه از رشدی بالغ بر 39 درصد برخوردار بوده كه نشان میدهد شرایط كلی این نیروگاه در زمان پس از واگذاری، به میزان قابل توجهی ارتقاء یافته است.
ح) شرکت زغالسنگ البرز شرقی
شرکت زغالسنگ البرز شرقی از جمله دارایی های سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، در سال 1393 به شرکت ذوب آهن اصفهان واگذار گردید. پس از خرید آن مجموعه توسط شرکت ذوب آهن اصفهان، اقدام هایی جهت ساماندهی وضعیت تولید و وضعیت مالی شرکت انجام گردید؛ به طوری که بدهی مالیاتی به مبلغ 88 میلیارد ریال و بدهی بابت زمین ها و املاک شرکت به مبلغ 824 میلیارد ریال از طریق مطالبات سازمان تأمین اجتماعی از دولت تهاتر گردید و مبلغ 700 میلیارد ریال از بدهی شرکت معادن زغالسنگ البرز شرقی به سازمان ایمیدرو نیز به صورت نقدی توسط شرکت ذوب آهن تسویه و پرداخت شده است. در راستای حمایت از تولید و همچنین کمک به ظرفیت نقدینگی شرکت یاد شده، تاکنون معادل مبالغ ياد شده از شرکت البرز شرقی مطالبه نگردیده است و مقرر گردیده در قالب افزایش سرمایه شرکت ذوب آهن در شرکت البرز شرقی این بدهی تسویه گردد، که علاوه بر اصلاح ساختار مالی شرکت باعث ایجاد اثری ویژه در شرایط نقدینگی آن شرکت میگردد. در همین راستا هم اکنون کلیه مطالبات جاری شرکت بابت خرید مواد اولیه به طور کامل پرداخت گردیده و این شرکت به کلیه مفاد و تعهدات قرارداد فی ما بین پایبند بوده و به عنوان قطب فولاد کشور همیشه توجه خاص به موضوع های کارگری و معیشت آنها داشته است.
اقدام های حمایتی شرکت معادن زغالسنگ البرز شرقی به کارگران زحمتکش معادن، پس از خرید توسط ذوب آهن اصفهان به شرح زیر می باشد:
شایان ذکر است با انجام تجدید ارزیابی داراییها، تهاتر بدهیهای کلان و اقدامهای میدانی از جمله تغییر روش استخراج در برخی از معادن، افزایش مشارکت بخش خصوصی، افزایش بهره وری منابع انسانی، بازنگری ساختار سازمانی و کاهش هزینه ها، شرکت توانسته است در سال مالی منتهی به 30/9/1398 از زیان دهی خارج گردیده و مبلغ 68.058 میلیون ریال سود خالص کسب نماید.