سازمان خصوصی سازی

آخرين فعل و انفعالات بورسي شدن بانك تجارت در دوشنبه جاري حكايت از آن دارند كه روش قيمت گذاري سهاماين بانك توسط سازمان خصوصي سازي مشخص شده و در برابر قطعي شدن عدم تعهد پذيره نويسي آن ، نسبت كفايت سرمايه 6.1 درصدي دومين بانك دولتي مشمول اصل 44 در ارزشگذاري آن لحاظ مي شود.

به گزارش خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس، بعد از بورسي شدن بانك ملت در اسفند‌ سال گذشته، اين بار نوبت به بانك تجارت رسيده كه به عنوان دومين بانك بزرگ دولتي و مشمول اصل 44 وارد عرصه كارزار بورس و مكانيزم عرضه و تقاضا و نوسان قيمت روزانه سهام شود.

اين بانك با سرمايه هزار و 40 ميليارد توماني بعد از برگزاري جلسه معارفه (فردا شنبه) از روز دوشنبه و با عرضه 5 درصد از سهام ، كشف قيمت خواهد شد تا در كنار بانك‌هاي پارسيان، كارآفرين، اقتصاد نوين، سينا و ملت و در صنعت واسطه‌گري و طبقه بانكداري بازار سرمايه قرار گيرد.

اين اقدام در شرايطي اولين حركت قابل اعتناي سازمان خصوصي و شركت بورس در سال جاري خواهد بود كه با مشخص شدن زمان عرضه سهام بانك تجارت، از هفته ‌هاي گذشته اقبال عمومي بازار به سهام بانك افزايش يافت.

را كه اكثر فعالان بازار بر اين باور بودند كه دولت در آستانه انتخابات از حضور در بورس بانك تجارت حمايت خواهد كرد.

اما بعد از بازدهي 10 تا 37 درصدي اين بانك‌ها در طول سال جاري و همچنين ارايه سود ديگر شركت‌ها، برخي از سهامداران در هفته گذشته اقدام به فروش سهام بانك ها و ديگر شركت‌ها كردند تا با شناسايي سود، منابع مالي لازم را تامين و در صورت قيمت‌گذاري مناسب اقدام به خريد سهام بانك تجارت كنند.

اين در حالي است كه برخي از فعالان نسبت به كفايت سرمايه 6.1 درصدي بانك تجارت در سال گذشته و 9/4 درصدي در سال 86 را پاشنه آشيل بانك تجارت ارزيابي كرده و معتقدند با كفايت سرمايه6،1 درصدي، اين بانك نسبت به بانك ملت از ريسك بيشتري برخوردار است كه بايد در قيمت گذاري آن لحاظ و مورد توجه سرمايه‌گذاران قرار گيرد. چرا كه به باور اين گروه، رعايت نسبت كفايت 8 درصدي بانك‌ها مانند اثر حاشيه سود شركت‌هاي توليدي است كه بايد از وضعيت مناسبي برخوردار باشد.

در اين رابطه در گفت و گو با معاون سازمان خصوصي، معاون سازمان بورس ، مديرعامل تامين سرمايه نوين و يك كارگزار نحوه قيمت‌گذاري و اثر نسبت كفايت سرمايه 6.1 درصدي بانك تجارت بررسي شده است.

*بررسي 7 روش و تعيين ارزش واقعي بانك تجارت از روش سنتي

در بين مسئولين و مديران سازمان خصوصي‌سازي اسماعيل غلامي به هنگام واگذاري شركت‌ها روزهاي پرمشغله و حساسي را سپري مي‌كند .چرا كه وي مسئول اصلي قيمت‌گذاري و عرضه سهام شركت‌هاي دولتي در بورس و به صورت مزايده است.

غلامي درباره قيمت‌گذاري سهام بانك تجارت مي‌گويد: براي ارزش گذاري بانك تجارت تاكنون از 7 روش مدرن و سنتي توسط سازمان خصوصي‌سازي و شركت تامين سرمايه نوين استفاده شده است. اما براي تعيين ارزش واقعي بانك تجارت، ملاك ما ارزش‌ذاتي اين بانك است.

وي با بيان اينكه هنر كارشناسي و بازاريابي سهام مقايسه چند روش و در نظر گرفتن بازار است، اضافه مي‌كند: ديدگاه‌هاي من در ارزشگذاري سهام اكثر شركت‌ها و بانك تجارت مبتني بر آيين نامه قيمت گذاري و بر اساس وضعيت گذشته بانك بوده اما مدل جديد ارزشگذاري به آينده آن مربوط است . در حالي كه اعتقاد دارم كمتر مي‌توان در مورد آينده پيش‌بيني كرد.

*هر سهمي شخصيت دارد

معاون سازمان خصوصي‌سازي خاطرنشان مي‌كند: بر اين باورم كه سهام شركت‌ها مخصوصا " شركت‌هايي كه براي اولين بار قيمت‌گذاري مي‌‌شوند، داراي شخصيت اند كه با توجه به تغيير و تحولات جهاني و وضعيت كشورهاي جهان سوم، نمي‌توان پيش‌بيني درست و كاملي از آينده شركت‌ها از جمله بانك‌ تجارت ارايه كرد.

وي شركت‌ها را مانند نوزادي مي‌داند كه داراي پدر و مادر و نوع تغذيه است و ادامه‌ مي دهد: صاحب بانك تجارت، بانك مركزي و دولت است كه شفاف‌سازي آن مانند شير پاك است اما اگر اين بانك در محيط سالمي حضور داشته باشد مي‌تواند داراي شخصيت سالم و كاملي باشد.

*استفاده از نسبت كفايت سرمايه در نتيجه گيري

وقتي از غلامي پرسيده مي‌شود كه با توجه به نسبت كفايت سرمايه 6.1 درصدي بانك تجارت آيا شفاف‌سازي و شير پاك اين بانك رضايت بخش يا خير مي‌گويد: اين متغير هرچند بايد از درصد معقول و بالايي برخوردار باشد اما به تنهايي مورد ملاك نيست. مردم با توجه به نظارت بانك مركزي به بانك تجارت اعتماد دارند. پايين بودن نسبت كفايت سرمايه بانك تجارت قابل حل است و مانند صندوق‌هاي قرض‌الحسنه نيست كه مشكل‌ساز شود.

وي ادامه مي دهد: چون نسبت كفايت سرمايه بانك در محاسبات قيمت‌گذاري لحاظ نمي‌شود در آخر و در بخش نتيجه‌گيري و تعيين ارزش ذاتي بانك تجارت استفاده خواهد شد.

*قيمت مدنظر سازمان خصوصي سازي مشخص است

غلامي در خصوص اينكه آيا به هنگام عرضه سهام بانك تجارت از روش تعهد‌پذيره نويسي استفاده خواهد شد يا خير پاسخ مي‌دهد: تاكنون جمع بندي نهايي در خصوص روش عرضه سهام بانك تجارت به دست نيامده اما اين احتمال وجود دارد. در اين صورت با انعقاد قراردادي با تامين سرمايه نوين از اين روش استفاده خواهد شد.

معاون سازمان خصوصي‌سازي به مانند گذشته از اعلام محدوده قيمت مدنظر براي كشف قيمت بانك تجارت امتناع مي‌كند و در خاتمه مي‌گويد: قيمت مدنظر سازمان خصوصي سازي مشخص است كه در روز عرضه سهام بانك تجارت در روز دوشنبه با در نظر گرفتن عرضه و تقاضاي بازار اعلام خواهد شد.

* سهام بانك تجارت با همان روش قبلي عرضه مي شود

سازمان بورس و اوراق بهادار هم به هنگام عرضه اوليه سهام شركت‌ها خصوصا " شركت‌هاي دولتي و اصل 44 فعاليت‌ها و تصميم‌گيري‌هايي را انجام مي دهد. عمده آنها به معاونت نظارت بر بورس‌ها و اوراق بهادار مربوط است كه سيد‌علي حسيني مسئوليت اين معاونت مهم بورس را برعهده دارد.

وي درباره روش عرضه سهام بانك تجارت مي‌گويد: روش عرضه سهام دومين بانك دولتي نيز به مانند گذشته خواهد بود.
حسيني ادامه مي‌دهد: در عرضه سهام بانك تجارت فعلا از روش تعهد‌پذيره نويسي استفاده نخواهد شد و همان روش حراج است.

به گفته وي مسئولين سازمان خصوصي‌سازي و متقاضيان سهام بانك تجارت نسبت كفايت سرمايه 6.1 درصدي آن را لحاظ مي‌كنند.

*تامين سرمايه نوين ارزشگذاري بانك تجارت را نهايي كرد

ارزشگذاري و تعهد‌پذيره نويسي بانك تجارت در شرايطي توسط شركت تامين سرمايه نوين انجام شده كه حسين عبده تبريزي مديرعامل اين شركت از نهايي شدن ارزشگذاري بانك تجارت و ارايه آن به سازان خصوصي‌سازي خبر مي‌دهد.
وي در رابطه با نسبت كفايت سرمايه 6.1 درصدي بانك تجارت مي‌گويد: هر عنصري كه بر قيمت سهام اثر گذار باشد طبعا " ادر ارزشيابي‌هاي انجام شده لحاظ شده و نسبت كفايت سرمايه 6.1 درصدي بانك تجارت نيز در ارزشيابي آن امده است.

عبده تبريزي ادامه مي‌دهد: اما با توجه به تعهدات ارايه شده ، ارزشگذاري بانك تجارت قبل از كشف قيمت آن را نمي‌توان اعلان عمومي كرد بلكه كل مباحث ارزشگذاري به سازمان خصوصي‌سازي ارايه داده مي‌شود تا تصميم نهايي از سوي اين سازمان گرفته شود.

اين در حالي است كه شركت تامين سرمايه نوين چندين معيار با اهميت بانك تجارت را بررسي و تكميل كرده و در قالب چند سناريو ارزشگذاري را انجام داده است.

*بانك تجارت همه شرايط را احراز نكرده

اما هوشنگ خستويي حسابرس معتمد بورس و كارشناس ارشد بازار سرمايه معتقد است: نسبت كفايت سرمايه 6.1 درصدي بانك تجارت با قوانين بين‌المللي مطابقت ندارد و پذيرش و عرضه سهام آن در بورس جاي اشكال دارد و بعيد است كه بانك تجارت كليه شرايط قابليت را احراز كرده باشد.

وي ادامه مي دهد :‌براساس مقررات بانك توسعه بين‌المللي و مقررات كميته "بال " سوئيس، سرمايه بانك‌ها از سرمايه پرداخت شده و اندوخته‌هاي آزاد و همچنين مازاد ناشي از تجديد ارزيابي تشكيل مي‌شود كه تا 100 درصد از سرمايه بخش اول مي‌تواند به عنوان سرمايه نوع دوم باشد مانند مازاد ناشي از تجديد ارزيابي كه در مجموع و نوع اول در محاسبات كفايت مورد استفاده قرار مي گيرد .

به گفته خستويي براين اساس نسبت كفايت سرمايه بانك‌ها با تكيه بر مقررات قديم 8 درصد و بر مبناي مقررات جديد 12 درصد است يعني 8 و 12 درصد از تسهيلات ريسك‌زدايي شده بانك ها باشد.اگر تسهيلات بانك‌ها بالاتر از 8 يا 12 درصد برابر كفايت سرمايه باشد بسيار مخاطره آميز بوده و حضور در بورس اين گونه بانك ها به صلاح نيست.

اين حسابرس معتمد بورس براين باور است: با توجه به اين كه صنعت بانكداري موتور اقتصادي كشورها به شمار مي‌رود، زمان و شرايط واگذاري بانك‌هاي دولتي در بورس بايد از درجه اهميت بسيار بالايي برخوردار باشد. جا دارد مسئولين سازمان هاي خصوصي و بورس و بانك مركزي در عرضه سهام بانك‌هاي مشمول واگذاري حساسيت‌هاي بيشتري داشته باشند.

*حسابرس قانوني به مجمع بانك تجارت گزارش مي دهد

اسكندر بياتي عضو هئيت عامل سازمان حسابرسي نيز مي گويد : بر اساس آيين‌نامه كفايت سرمايه بانك‌ها مصوب بانك مركزي در سال 82 ، اين نسبت بايد توسط همه بانك‌ها رعايت شود. نسبت كفايت سرمايه بانك تجارت در حالي اوايل شهريور سال گذشته 6.1 درصد بود كه اين نسبت در پايان سال 86 به 4.9 درصد كاهش يافته بود.

وي با بيان اينكه نسبت كفايت سرمايه بر اساس دارايي‌ها همراه با ريسك بانك‌ها محاسبه مي‌شود و داراي قوانين بين‌المللي (كميته بال سوئيس) است، ادامه مي دهد: با توجه به مصوبه بانك مركزي كشور حداقل كف اين نسبت براي همه بانك‌هاي تجاري 8 درصد است كه بايد حفظ شود. اگر نسبت كفايت سرمايه بانكي كمتر از 8 درصد باشد، مديران بايد اين نسبت مهم را رعايت كنند در غير اين صورت سرمايه‌گذاران بايد اين موضوع را در ريسك بانك‌ها لحاظ كنند.
به گفته وي عدم رعايت حداقل نسبت كفايت سرمايه بانك تجارت نشان دهنده اين نكته است كه سهام آن مخاطره آميز بوده و بايد در ارزشگذاري سهام آن لحاظ شود چرا كه اين موضوع از الزامات صنعت بانكداري است.

بياتي مي گويد: حداقل نسبت كفايت 8 درصدي بايد توسط مديران بانك تجارت و ديگر بانك‌ها رعايت شود و سهامداران نيز به هنگام ارزيابي سهام بانك تجارت بايد به اين نكته توجه كنند. اين موضوع را بازرس و حسابرس قانوني بانك تجارت (سازمان حسابرسي)‌ به مجمع گزارش خواهد داد تا مجمع در چارچوب سياست هاي خود براي رعايت نسبت كفايت سرمايه 8 درصدي بانك تجارت برنامه‌ريزي كند.

*اثر نسبت كفايت بر كاهش سودآوري بانك تجارت

اين نقطه‌نظرات در حالي مطرح شده كه هادي بيدختي مديرعامل كارگزاري عمران فارس و از مسئولان سابق سازمان بورس در رابطه با ارزشگذاري بانك تجارت معتقد است: به طور كلي تصميم‌گيري ها بر اساس اطلاعات همه جانبه شركت‌هايي از جمله تجارت انجام مي شود. بانك مركزي نيز با اعلام نسبت كفايت سرمايه 6.1 درصدي بانك تجارت در رابطه با ميزان اعتبار و سپرده آن علامت داده است.

وي مي‌افزايد: اگر نسبت كفايت بانكي مانند بانك تجارت پايين باشد بايد يا از طريق افزايش سرمايه و يا به وسيله كاهش حجم سپرده نسبت به رعايت و تنظيم كفايت سرمايه اقدام كرد .

اين كارگزار بورس بلافاصله تاكيد مي‌كند: در صورتي كه يكي از دو اتفاق فوق رخ دهد سودآوري بانك تجارت كاهش خواهد يافت و نقص بزرگي بر اين بانك ديده خواهد شد كه بايد در قيمت‌گذاري سهام آن لحاظ شود.

به گفته بيدختي ، تكيه بر نسبت كفايت سرمايه بانك ها روشي است كه توسط همه كشور‌ها براي كنترل ميزان سپرده‌گذاري و ميزان اعتبار به كار گرفته مي‌شود.

وي در خاتمه مي‌گويد: اگر بانك مركزي نسبت كفايت 6.1 درصدي بانك تجارت را اعلام كرده، نشانه بالا بودن ريسك سهام آن است . هرچند دولت از آن حمايت كند، سهامداران بايد اين متغير را مدنظر قرار دهند.

*نتيجه گيري

بر اساس اين بحثها و نظرات اولا " مشخص مي شود سهام بانك تجارت بدون استفاده از روش تعهد‌ پذيره‌نويسي و به همان روال قبلي حراج روز دوشنبه جاري كشف خواهد شد.

دوما " ريسك كفايت سرمايه 6.1 درصدي بانك تجارت در ارزشگذاري شركت تامين سرمايه نوين و سازمان خصوصي سازي لحاظ شده است.

سوما " به گفته كارشناسان اين متغير بايد مدنظر سهامداران به هنگام خريد سهام بانك تجارت مدنظر قرار گيرد.

اين در حالي است كه جا داشت شركت بورس به عنوان متولي اصلي پذيرش و عرضه سهام شركت‌ها اولا " اقدام به شفاف‌سازي مناسبي مي‌كرد و ثانيا " در اين رابطه نظر كارشناسي خود را اعلان عمومي مي‌كرد تا موردتوجه همگان قرار گيرد.

اين شركت به عنوان بالاترين مقام بازار سرمايه كشور در حالي فرصت عرضه سهام در چند هفته گذشته را با توجه به رونق معاملات و نياز بازار به سهام جديد از دست داده كه در برابر سخت‌گيري‌هاي گاه درستي كه براي پذيرش شركت‌ها انجام مي‌دهد بهتر بود نسبت كفايت 1/9 و 9/4 و 1/6 درصدي بانك تجارت در سال هاي گذشته را مورد بررسي بيشتري قرار مي‌داد.

به هر حال بانك تجارت در شرايطي دوشنبه جاري وارد تالار شيشه‌اي و حساس بورس خواهد شد كه در جريان برگزاري جلسه معارفه جزئيات بيشتري از وضعيت بانك تجارت به دست خواهد آمد كه بايد مورد توجه سهامداران حقوقي و حقيقي قرار گيرد.